Күйік кезіндегі алғашқы көмек және емдеу 

Кез-келген сипаттағы және дәрежедегі күйік кезінде бірінші кезектегі шара зақымдаушы факторды жою, оның ағзаға әсерін тоқтату болуы тиіс. Зардап шеккен адамға үй жағдайында барлық алғашқы көмек көрсетілуі маңызды.   

Жоғары температурадағы термиялық күйік  

Термиялық күйік кезінде, мүмкіндігіне қарай, терінің күйген аймағынан артық жылуды кетіруді қамтамасыз ету маңызды. Сондықтан күйген жерді маймен майлау ұсынылмайды - бұл жылудың шығуын қиындатады. III дәрежелі күйік кезінде терінің тұтастығын бұзбай, күйген жерді суық сумен салқындату керек. Теріні зақымдамау үшін мұқият әрекет ету маңызды. Қайнаған сумен болған күйік кезінде де алғашқы көмек осыған  ұқсас. Егер дененің үлкен беті күйген болса, салқын тиюді тудырмас үшін оны сақтықпен салқындату керек. Атап айтқанда, суық ванна мен мұз қарсы көрсетілген, теріні салқындату үшін ағынды зарарсыздандырылған суық суды, немесе суық, таза суға малынған дәкені қолдануға болады.   

Күнге күю 

Күнге күю кезінде не істеу керек?  Алғашқы көмек зардап шеккен адамды ашық күннен көлеңкеге апарудан және терінің күйген бөлігін салқындатудан тұрады.  Сонымен қатар, егер қажет болса, зардап шеккен адамға қызу түсіретін немесе ауырсынуды басатын препараттарды  беруге болады, егер қажеттілік болса,  терінің зақымдану орындарында арнайы микробқа қарсы препараттарды қолдануға болады.   

Төменгі температурадағы термиялық күйік 

Суықтан болатын күйік, көбінесе суық жарақат ретінде белгілі,  терінің мұзды бетпен (бетон, металл, кез-келген сұйықтық, сұйық азот) жанасқан кезде пайда болады. Әсер ету принципі бойынша суық жарақат күйікке өте ұқсас. Суық күйік кезінде не істеу керектігі  үсік шалудың дәрежесіне байланысты. Аздап үсік шалған кезде зардап шеккен аймақты жүн матамен қызарғанша ысқылау, жылы ауамен аяқ киім (тыныс алу) кию, жылы қолмен, жеңіл уқалаумен жылыту көмектеседі. Жылытқаннан  кейін құрғақ таңғышты қолдану керек. Егер II-IV дәрежелі үсік шалу болса, онда жоғары температурадағы күйік ретінде әрекет ету керек.  

Химиялық күйік 

Химиялық күйік кезіндегі алғашқы көмек күйген жерді таза сумен ұзақ уақыт (кем дегенде төрттен бір сағат) жуу болып табылады. Егер күйік күкірт қышқылымен немесе сөндірілмеген әкпен болса, суды қолдануға болмайды - затты мүмкіндігінше тез құрғақ жұмсақ шүберекпен алып тастау керек. Қышқылдарды бейтараптандыру үшін соданы, ал сілтілерді бейтараптандыру үшін сірке суын немесе басқа қышқылдарды қолдануға болмайды. Бұл жағдайда химиялық күйікті одан әрі емдеу стационар жағдайында жүргізілуі керек. 

Электрлік күйік 

Зардап шеккен адамға токтың әсерін тоқтату маңызды. Зардап шеккен аймақты таза, құрғақ таңғышпен жауып, дереу дәрігерді шақыру керек. Электр жарақаттары кезіндегі  күйік - бұл дененің ауыр зақымдануының бір ғана көрінісі, бұл ретте  науқасқа шұғыл медициналық көмек қажет етіледі.   

Балдырғаннан болатын күйік 

Балдырғаннан күйік алу ықтималдығы шуақты күндерде артады, балдырған  шырынында фотосенсибилизациялаушы зат бар, және теріге түскенде терінің күнге күйіп қалуға бейімділігін арттырады. Терінің мұндай зақымдануы ұзақ уақыт емделеді, ал балдырғаннан күйік алудың ықтимал салдары - қалған жаралар, дақтар мен тыртықтар.   

Не істеу керек: 

  1. сабынды қолдана отырып, терінің өсімдікке, оның шырынына жанасқан жерін сумен мұқият жуыңыз; 
  1. болжамды күйік орнын күн сәулесінен қорғаңыз. Егер күйген жер киіммен жабылмайтын болса, ультракүлгін сәулелердің енуіне жол бермеу үшін кез келген таңғышты, бинтті, пластырьды пайдаланыңыз.   

Егер күйіктер пайда болып үлгерсе, оларды сулау ұсынылмайды. Бұл жер таңғышпен жабылуы керек және таңғыш тек жараны ғана емес, сонымен қатар барлық жағынан терінің айналасын 3-4 см қамтуы тиіс.   

Инфекция жұқтыру, көпіршіктердің жарылу қаупі болған жағдайда, жараның бетін инфекциядан қорғау және жазылу процестерін жеделдету үшін таңғыштың астына күміс иондары бар Сульфаргин® жақпамайын  жағыңыз, оның белсенді компоненттері жарадағы бактерияларды жояды, қабынуды тоқтатуға көмектеседі және зақымдалған тіндердің қалпына келуін тездетеді. Сульфаргин® жақпамайы майлы емес, құрылымы жеңіл, 2-4 мм қабатпен жағылады. Таңғышты тәулігіне 1 рет ауыстыру керек.   

Күйіктерді емдеу 

Күйіктің кез-келген түрі кезінде терінің күйген жеріне жабысып қалған матаны жұлып алуға болмайды. Жабысқақ матаны мұқият кесіп оның үстіне стерильді таңғышты қолдану керек.    

Күйіктен болатын ауырсынуды қалай басуға болатыны жайлы сұраққа бірыңғай жауап жоқ. Егер біз ауданы жағынан кішкене беткі жылу күйігі туралы айтатын болсақ, онда артық жылу бөлініп, терінің беті салқындағаннан кейін ауырсыну басылады. Ауқымды және терең күйіктер үшін ауырсынуды басатын препараттарды қабылдау қажет.   

Күйіктен болған көпіршікті тесуге бола ма? Ешқандай жағдайда, зарарсыздандыру талаптарын сақтай отырып, дәрігер ғана оларды ашуды жасай алады. Егер көпіршік өздігінен жарылса, оны стерильді таңғышпен жабу керек. Үйде дене бетінің 1% - дан аспайтын күйіктерін ғана емдеуге болады (бұл зардап шеккен адамның алақанына сәйкес келеді).   

Күйіктерді үй жағдайында немен емдеуге болады? 

Үй жағдайларында  I және II дәрежелі күнге күюді қоса алғанда, тек термиялық күйіктерді  емдеуге болады. 

Химиялық, электрлік және термиялық күйіктер, сонымен қатар III-IV дәрежелі күйіктер стационар жағдайында емделеді. Сондықтан, күйікке не жағуға болады деген сұраққа жауап бере отырып, терең немесе ауқымды жаралар туралы сөз болып отырмағанын болжауға болады. Кез келген күйіктер кезінде күйген үстірт беттерді майлармен немесе құрамында спирт бар лосьондармен өңдеуге болмайды. Декспантенолдың негізінде жасалған жақпамайлар бактерияға қарсы әсер көрсетпейтінін, сәйкесінше, жарақаттың инфекция жұқтыру қаупін төмендетпейтінін атап көрсеткен жөн.   

Жараны антисептикалық ерітіндімен (мысалы, хлоргексидин) күнделікті өңдеу жақсы әсер етеді, содан кейін микробқа қарсы компоненті бар жақпамай жағылады, әсіресе көпіршіктер жарылып, жаралардың бетіне инфекция қаупі бар болса. Мысалы, күміс иондары бар Сульфаргин® жақпамайы. Сульфаргин® жақпамайының белсенді компоненттері күйік бетіндегі бактерияларды жояды, қабынуды тоқтатуға ықпал етеді және зақымдалған тіндердің қалпына келуін тездетеді.   

Сульфаргин® жақпамайы майлы емес, құрылымы жеңіл, жараның алдын ала тазартылған бетіне күніне 1 рет 2-4 мм қабатпен таңғыш астына немесе күніне 2 рет ашық әдіспен жағылады. Препарат РҮКБМА «А.В. Вишневский атындағы хирургия институты» ФМУ-де, сонымен бірге зерттелді. А. в. Вишневский", сондай-ақ "Мәскеу Педиатрия және балалар хирургиясы ҒЗИ" ФМБУ-да және «Мәскеу Педиатрия және балалар хирургиясы ҒЗИ» ФГБУ-де зерттелді және 1 жастан асқан балаларда қолдануға рұқсат етілген жоғары қауіпсіздік профилі бар күйіктерді емдеудің тиімді құралы ретінде ұсынылды.   

Жалпы халық арасында танымал күйікке қарсы халықтық емдер, керісінше, асқынулардың дамуына себеп болуы мүмкін екенін ескеріңіз. Зәрмен шаю, қырыққабат жапырақтарын, картоп тілімдерін қолдану, көршінің рецепті бойынша «қайнаған судан болған көпіршіктері бар күйікке арналған үй жақпамайы», косметикалық кремдермен және салқындатқыш радикулитке қарсы жақпамайларменн майлау терінің қосымша зақымдануын тудыруы, жараға инфекция әкелуі, іріңді тудыруы мүмкін, нәтижесінде жараның ұзақ уақыт жазылуы және байқалатын тыртық пайда болуы мүмкін.   

Первоочередной мерой при ожоге любой природы и степени должно стать устранение поражающего фактора, прекращение его действия на организм. Важно, чтобы пострадавшему была оказана вся возможная первая помощь в домашних условиях. 

Термический ожог высокими температурами  

При термическом ожоге важно, по возможности, обеспечить отвод избыточного тепла с обожженного участка кожи. Именно поэтому не рекомендуется смазывать обожженный участок маслом – оно затрудняет теплоотдачу. При ожоге I-II степени, без нарушения целостности кожного покрова, нужно охладить обожженное место холодной водой. При этом важно действовать аккуратно, чтобы не повредить кожу. Первая помощь при ожоге кипятком аналогичная. Если обожжена большая поверхность тела, охлаждать ее нужно с осторожностью, чтобы не спровоцировать переохлаждение. В частности, противопоказана холодная ванна и лед, для охлаждения кожи можно использовать либо проточную обеззараженную холодную воду, либо смоченную в холодной чистой воде марлю. 

Солнечный ожог 

Что делать при солнечном ожоге? Первая помощь сводится к перемещению пострадавшего с открытого солнца в тень и охлаждению обожжённой части кожи. Кроме того, можно дать пострадавшему жаропонижающие или болеутоляющие препараты, если в этом есть необходимость, в местах повреждения кожного покрова наносить специальные антимикробные препараты. 

Термический ожог низкими температурами 

Ожог холодом, больше известный под названием холодовая травма, возникает при соприкосновении кожи с обледенелой поверхностью (бетон, металл, любая жидкость, жидкий азот). По принципу воздействия холодовая травма очень похожа на ожог. Что делать при ожогах холодом зависит от степени обморожения. При незначительных обморожениях поможет растирание пораженного участка до появления красноты шерстяной тканью, обувание теплым воздухом (дыханием), согревание теплыми руками, легким массажем. После согревания нужно наложить сухую повязку. Если обморожении II-IV степеней, то следует действовать как при ожогах высокими температурами. 

Химический ожог 

Первая помощь при химическом ожоге заключается в длительном (не менее четверти часа) промывании обожженного участка чистой водой. Если ожог получен серной кислотой или негашеной известью, использовать воду недопустимо – необходимо как можно быстрее удалить вещество сухой мягкой тканью. Ни в коем случае нельзя использовать соду для нейтрализации кислот, а уксус или другие кислоты для нейтрализации соответственно щелочей. Дальнейшее лечение химического ожога в таком случае нужно проводить в условиях стационара. 

Электрический ожог 

Важно прекратить воздействие тока на пострадавшего. Пораженное место нужно покрыть чистой сухой повязкой и немедленно вызвать врача. Ожог при электротравме – лишь одно из проявлений тяжелого поражения организма, при этом больному требуется неотложная медицинская помощь. 

Ожог борщевиком 

Вероятность получения ожогов от борщевика возрастает в солнечные дни, сок борщевика содержит фотосенсибилизирующее вещество и, попадая на кожу, повышает ее восприимчивость к солнечным ожогам. Такие повреждения кожи долго заживают, при этом вероятные последствия ожога борщевиком - остающиеся язвы, пятна и рубчики. 

Что нужно сделать: 

  1. тщательно, используя мыло, промойте водой место соприкосновения кожи с растением, его соком; 
  1. защитите место предполагаемого ожога от солнечных лучей. Если место не закрывается одеждой, используйте любую повязку, бинт, пластырь для предотвращения проникновения ультрафиолетовых лучей. 

В том случае, если ожоги уже появились, мочить их не рекомендуется. Это место необходимо покрыть повязкой и важно, чтобы по площади повязка покрывала не только рану, но и захватывала окружающую область кожи на 3-4 см со всех сторон. 

В случае опасности инфицирования, вскрытия пузырей, для защиты раневой поверхности от инфекции и ускорения процессов заживления наносите под повязку мазь Сульфаргин® с ионами серебра, активные компоненты которой уничтожают бактерии в ране, способствуют купированию воспаления и ускоряют восстановление поврежденных тканей. Мазь Сульфаргин® не жирная, имеет лёгкую текстуру, наносится слоем 2-4 мм. Повязку необходимо менять 1 раз в сутки. 

Лечение ожогов 

При любом типе ожога недопустимо срывать прилипшую к обожженному участку кожи ткань. Нужно аккуратно обрезать прилипшую ткань и поверх нее наложить стерильную повязку. 

На вопрос как обезболить ожог единого ответа нет. Если речь идет о небольшом по площади поверхностном тепловом ожоге, боль стихает, как только избыток тепла будет отведен и поверхность кожи охладится. При обширных и глубоких ожогах требуется прием болеутоляющих препаратов. 

Можно ли прокалывать пузырь от ожога? Ни в коем случае, их вскрытие может провести только врач с соблюдением условий стерильности. Если пузырь лопнул самостоятельно, нужно прикрыть его стерильной повязкой. Дома можно лечить ожоги площадью не более 1% поверхности тела (она соответствует площади ладони пострадавшего). 

Чем лечить ожоги в домашних условиях? 

В домашних условиях допустимо лечение только термических ожогов, включая солнечные I и II степени. 

Химические, электрические и термические ожоги, а также ожоги III-IV степени лечатся в условиях стационара. Поэтому, отвечая на вопрос, чем мазать ожог, подразумевается, что речь не идет о глубоких или обширных ранах. При любых ожогах нельзя обрабатывать обожженную поверхность маслами и спиртосодержащими лосьонами. Стоит отметить, что мази на основе декспантенола не оказывают антибактериального эффекта, соответственно, не снижают риск инфицирования раны. 

Хороший эффект дает ежедневная обработка раны антисептическим раствором (например, хлоргексидином) с последующим нанесением мази с антимикробным компонентом, особенно если пузыри лопаются и есть опасность попадания инфекции на поверхность ран. Например, мази Сульфаргин® с ионами серебра. Активные компоненты мази Сульфаргин® уничтожают бактерии на поверхности ожога, способствуют купированию воспаления и ускоряют восстановление поврежденных тканей. 

Мазь Сульфаргин® не жирная, имеет лёгкую текстуру, наносится слоем 2-4 мм 1 раз в день на предварительно очищенную поверхность раны под повязку или 2 раза в день открытым способом. Препарат был исследован в РМАПО ФГУ «Институт хирургии им. А.В. Вишневского», а также в ФГБУ «Московском НИИ Педиатрии и детской хирургии» и рекомендован как эффективное средство для лечения ожогов с высоким профилем безопасности, разрешенный к применению у детей старше 1 года. 

Обратите внимание, что народные средства от ожогов, популярные среди широких слоев населения, напротив, могут спровоцировать развитие осложнений. Промывание мочой, прикладывание листьев капусты, ломтиков картофеля, “домашняя мазь от ожогов кипятком с волдырями” по рецепту соседки, смазывание косметическими кремами и охлаждающими противорадикулитными мазями, могут спровоцировать дополнительное повреждение кожи, занести инфекцию в рану, вызвать нагноение, результатом которого впоследствии становится длительное заживление раны и образование заметного рубца. 

ҚОЛДАНАР АЛДЫНДА МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚОЛДАНУ ЖӨНІНДЕГІ НҰСҚАУЛЫҚПЕН ТАНЫСЫҢЫЗ. ӨЗІН-ӨЗІ ЕМДЕУ СІЗДІҢ ДЕНСАУЛЫҒЫҢЫЗҒА ЗИЯН КЕЛТІРУІ МҮМКІН